CHẤN THƯƠNG TRONG CHẠY BỘ VÀ MẨU CHUYỆN THẦM KÍN
Hẳn bạn là một runner khi đang đọc bài viết này, hoặc chí ít là đã từng, hoặc có thể chuẩn bị có ý định tham gia vào bộ môn này. Và như bao bộ môn thể thao vận động khác, chấn thương là một thuật ngữ rất thường xuyên được nhắc đến mỗi khi chúng ta thấy … đau. Thế có phải cứ thấy đau là chúng ta đang bị chấn thương hay không 🤔?
Định nghĩa một cách ngắn gọn, chấn thương thể thao là những tổn thương xảy ra ở các bộ phận cơ thể như cơ, xương, khớp, dây chằng, và các mô liên quan, do quá trình vận động, luyện tập hoặc thi đấu thể thao gây ra. Chúng có thể xảy ra ở bất kỳ ai, từ người tập không chuyên cho đến vận động viên chuyên nghiệp.
Nếu mà chiếu theo định nghĩa này thì hẳn là ai cũng đã từng gặp phải chấn thương. Nếu như vậy thì đáng sợ quá, làm gì có ai tập thể thao mà chả thấy đau hay mỏi bao giờ 😂.
Thế nên chúng ta mới có những nghiên cứu về Đau cơ khởi phát muộn (Delayed Onset Muscle Soreness — DOMS). Đây là hiện tượng đau do cơ thể cố gắng thích nghi với khối lượng và cường độ tập luyện cao hơn, và thường được coi là đau mỏi “tích cực”.
| Đặc điểm | DOMS | Chấn thương |
|---|---|---|
| ⏰ Thời điểm xuất hiện | 12–24 giờ sau buổi tập, rõ rệt nhất sau 24–72 giờ | Trong lúc tập hoặc ngay sau khi kết thúc bài tập |
| 📍 Vị trí đau | Cơ bắp được sử dụng nhiều trong buổi tập | Tập trung ở khớp, gân, dây chằng, một điểm cụ thể (không lan tỏa như DOMS) |
| 🔄 Cảm giác đau | Ê ẩm, mỏi, cứng, cảm giác "nặng nề" hoặc căng cơ | - Nhói, sắc, như bị “rút gân” hoặc “rát buốt”; có thể có cảm giác "lỏng khớp" hoặc "trật" - Sưng, bầm tím, nóng đỏ vùng bị tổn thương - Mất sức, mất kiểm soát vùng bị đau |
| 🤸♂️ Ảnh hưởng vận động | Vẫn vận động được, dù có thể hơi khó chịu; sau vài phút khởi động thì đỡ | Không thể vận động bình thường, đau tăng khi lặp lại động tác | 📉 Thời gian hồi phục | Tự hết sau 2–5 ngày (ngắn hơn nếu cơ thể đã quen) | - Không tự hết nếu không điều trị - Có thể kéo dài nhiều ngày đến vài tuần hoặc hơn |
Giờ thì bạn đã rõ hơn như thế nào là những cơn đau của chấn thương rồi đúng không nào? Những cơn đau dai dẳng và khó chịu, những cơn đau mà có thể làm nản lòng cả những người có tinh thần kiên định nhất.
Thử tưởng tượng mình đang tập luyện rất “vào guồng”, cảm giác như có thể chạy vòng quanh thế giới, thì chấn thương ập đến và làm bạn phải nghỉ trong một … vài tháng. Một số sẽ chọn cắn răng chịu đựng và tiếp tục tập luyện mặc cho cơn đau dai dẳng, một số có thể sẽ nghỉ hoàn toàn một thời gian và sau đó là … nghỉ hẳn 😞 (như một vài người đồng nghiệp cũng như bạn chạy của tôi),… Những mẩu chuyện về chấn thương đôi khi mang trong mình những sắc thái thật tiêu cực và chả mấy ai muốn chia sẻ về nó cả.
Tôi cũng là một người từng phải treo giò vài lần vì chấn thương, tôi hiểu cảm giác “đau đớn” mà nhiều người đã và đang phải chịu đựng; và tôi có thể tự tin mà nói rằng CHẤN THƯƠNG KHÔNG PHẢI LÀ DẤU CHẤM HẾT CHO CÔNG CUỘC TẬP LUYỆN THỂ DỤC THỂ THAO.
Một mẩu chuyện gần đây nhất mà tôi có về chấn thương cũng là câu chuyện của chính tôi — câu chuyện hậu mùa giải 2025 của Seoul Marathon — khi tôi bị chấn thương gân bánh chè chân trái sau giải chạy.
Về đến Việt Nam thì chân tôi gần như không thể đi lại bình thường được nữa. Thời điểm đấy thực sự với tôi rất vất vả, chạy không thể chạy được mà sinh hoạt thì cũng bị ảnh hưởng, vậy là trong hơn 1 tháng sau đó tôi thực hành chế độ “hồi phục tích cực”, chế độ cụ thể như sau:
- Tăng cường tập bổ trợ, ngày 2 lần (sáng 1 lần, chiều tối 1 lần), mỗi lần khoảng 20p, chọn những bài tập không gây nhiều áp lực lên vùng bị chấn thương
- Đến khi chân đã bắt đầu có thể đi lại mà không quá đau, tôi bắt đầu kết hợp thêm đi bộ, mỗi lần thường không cần quá lâu, chỉ khoảng 30p đổ lại
- Sau một thời gian liên tục tăng cường sức mạnh cho cơ bắp và vận động nhẹ nhàng cho khu vực bị chấn thương (đồng thời theo dõi và không để vùng bị chấn thương có những phản ứng theo chiều hướng xấu), tôi bắt đầu kết hợp với chế độ tập chạy chuyên biệt để tăng lại khả năng “kháng đau” của bên chân đang gặp vấn đề
Và sau gần 2 tháng nỗ lực thì tôi đã hoàn toàn hồi phục để có thể bắt đầu một mùa tập luyện mới 😊
Tôi nhận thấy rằng, nghỉ ngơi hoàn toàn không phải lúc nào cũng là giải pháp hữu hiệu, và thực tế thì đã có rất nhiều trường hợp dù đã nghỉ hoàn toàn sau một thời gian dài nhưng hễ cứ tập trở lại là lại thấy đau đúng vị trí cũ. Hiện tượng này tôi xin được giải thích để mọi người nắm được trong bài viết tiếp theo với chủ đề “Chạy bộ 101: Tôi đã hồi phục hậu chấn thương như thế nào?”
Còn trên hết, việc chúng ta nên đầu tư chính là làm sao để có thể phòng ngừa được chấn thương. Hãy cùng chờ xem VietMarathoners sẽ có chiêu bài gì để giúp các bạn thực hiện được việc đó nhé 😉
🏃♂️ VietMarathoners - Đồng hành cùng bạn trên mỗi bước chạy! 🏃♀️
Bạn đang tìm kiếm một huấn luyện viên chạy bộ chuyên nghiệp? Hãy để VietMarathoners giúp bạn đạt được mục tiêu của mình! VietMarathoners cung cấp các chương trình huấn luyện cá nhân hóa, phù hợp với mọi cấp độ, từ người mới bắt đầu đến vận động viên bán chuyên.
🔹 Hoạt động của VietMarathoners:
- Huấn luyện chạy bộ theo từng mục tiêu (giảm cân, cải thiện sức bền, tăng thành tích cá nhân, chuẩn bị cho marathon,…)
- Tối ưu hoá kế hoạch tập luyện cho từng học viên
- Đánh giá và theo dõi tiến độ theo giai đoạn
- Hướng dẫn, hỗ trợ kỹ thuật chạy
- Cung cấp pacer cho các giải chạy
- Cung cấp pacer cho cá nhân tại các giải chạy
🔹 Tại sao chọn VietMarathoners?
- Chuyên gia huấn luyện có kinh nghiệm.
- Hỗ trợ bạn xuyên suốt quá trình tập luyện.
